ΑΠΟ ΤΟΝ Γ.Α. ΓΕΩΡΓΙΟΥΜνημόσυνο στους Αγωνιστές των Βρυσακίων:
Ποιοί ήταν οι γνωστοί - άγνωστοι ήρωες ? Πόσοι και ποιοί προέρχονταν από την Μεσσαπία ?
Είχα και παλιότερα καταπιαστεί με την ιστορία της Μεσσαπίας, όπως και άλλοι εκλεκτοί συμπολίτες αλλά και ιστορικοί. Θεωρώ όμως, χρέος τιμής να φωτίσω φέτος, στη μνήμη των αγωνιστών στα Βρυσάκια, κάποιες πτυχές που δεν έχουν καλά ξεδιπλωθεί.
Το χρωστούμε σ΄αυτούς που αγωνίστηκαν αψηφώντας τη ζωή τους να είμαστε σήμερα ελεύθεροι και περασαν στην ιστορία σαν ήρωες. Η μνήμη τους σήμερα, που η Ελλάδα διανύει δύσκολες στιγμές, πρέπει να΄ναι ζωντανή. Αυτά τα παλληκάρια ήταν από τα δικά μας σπίτια, τη «δική μας που λέμε αυλή», άνθρωποι σαν και μας, χωρίς όμως συμβιβασμούς, και μικροπρέπειες αλλά με μεγάλη ανδρεία !
Αψηφούσαν μέσα στο κατακαλόκαιρο τη ζωή τους και με το γιαταγιάνι στα Βρυσάκια, αλώνιζαν για την ελευθερία !!
Σ’ αυτούς λοιπόν οφείλω μια καταγραφή στη μνήμη τους. Ισως να παραλείψω, άθελά μου, μερικούς και ας με συγχωρέσει η χάρη τους, άλλωστε, στη λίστα των επωνύμων, υπάρχει πάντα μια μακρά λίστα των ανωνύμων αγωνιστών, που ίδια και περισσότερη τιμή, τους πρέπει ! ΤΟ ΠΡΩΤΟΠΑΛΙΚΑΡΟ ΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΑΓΓΕΛΗΣ ΓΟΒΙΟΣ ![]()
15η Ιουλίου 1821: Κατακαλόκαιρο. Πρώιμα κι’ όλας η πρώτη μεγάλη σύγκρουση. Βρυσάκια: Απ’ τη μια ο έμπειρος Τούρκος Πασάς Ομέρ Βρυώνης με πλήθος στρατό τακτικό. Από την άλλη, ο έμπειρος Καπετάν Αγγελής, ο Γοβιός ή Γοβγίνας με το λίγο όμως και άπειρο (τέτοιων συγκρούσεων) αντάρτικο στράτευμά του. Ηταν και δεν θάταν 400 παλλικάρια.
Για τον οπλαρχηγό της Εύβοιας Αγγελή Γοβιό ή Γοβγίνα έχουν ειπωθεί και γραφτεί πολλά. Ο ίδιος ο Ανδρούτσος τον αποκαλούσε αδελφό του, έλεγε ότι ο Αγγελής ήταν ξεφτέρι στο αντάρτικο και ότι στα ζιναέτια, δηλαδή στρατηγήματα της μάχης, δεν είχε ταίρι ! Μαζί με τον Γοβιό πολέμησε και σκοτώθηκε και οαδελφός του ο Αναγνώστης. Οι Τούρκοι πήραν τα κεφάλια του Αγγελή, του Κώτσου και του Αναγνώστη και τα περιέφεραν για εκφοβισμό στη Χαλκίδα. Τα άψυχα κορμιά των τριών αγωνιστών φέρεται να κηδεύτηκαν στον Αη-Γιάννη στην Καστέλλα !
![]()
Ο ΛΟΦΟΣ "ΟΥΡΔΙ΄" ΣΤΑ ΒΡΥΣΑΚΙΑ. ΕΔΩ ΗΤΑΝ ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝΟ Κώτσος Δημητρίουαπό τα Χάλια, ήταν στο επάγγελμα κρεοπώλης, και δεινός σφαγέας ζώων. Είχε κρεοπωλείο στη Χαλκίδα. Βγήκε στο κλαρί (στα βουνά ως κλέφτης), αφού από την αγανάκτησή του ξεπάστρεψε τον Αγά της Χαλκίδας, κυριολεκτικά τον έσφαξε ! Ηταν συναρχηγός του Αγγελή και διακρίθηκε για την ανδρεία του στις μάχες στα Βρυσάκια, στη Μάνικα και στα δυό βουνά. Στα Βρυσάκια, πολέμησε μαζί με τον Κώτσο και ο εξίσου γενναίος αδελφός του ο Γιαννάκης. Για πρώτη φορά όμως στα Βρυσάκια πολέμησε και ο μελλοντικός ολαρχηγός της Εύβοιας Καρύστιος Νικόλαος Κριεζώτης, που έδειξε τέτοια ανδρεία, που προκάλεσε την προσοχή του Γοβιού και του Κώτσου για το τι θα μπορούσε να προσφέρει στη πατρίδα, όπερ και μετά τον θάνατό τους έγινε.
Στη μάχη των Βρυσακίων, σύμφωνα με τις πηγές σκοτώθηκαν 70 Τούρκοι και περίπου 150 ήταν οι τραυματιες. Επί 7 ώρες γίνονταν σκληρά η μάχη και οι Τούρκοι πολιορκούσαν τους Ελληνες. Από τους Ελληνες δεν σκοτώθηκε κανένας. Τρεις φορές οι Τούρκοι επιτέθηκαν στα οχυρώματα, αλλά και τις τρεις απετυχαν. Στο τέλος οπισθοχώρησαν. Στην οπισθοχώρησή τους έπεσαν στα βαλτωδη νερά του Κωλοβρέχτη και εκεί βούλιαξαν πολλοί, ενώ 2 μεγάλα κανόνια τα εγκατέλειψαν στο δρόμο.
Ας δούμε και τους Μεσσάπιους πολεμιστές στα Βρυσάκια ξεκινώντας από τα Ψαχνά
Ο Πανός Δούδαλης από τα Ψαχνά πήρε μέρος με ανδρεία στη μάχη των Βρυσακίων. Ο Πανός διαδραμάτιζε ρόλου αρχηγού στην εποχή της επανάστασης στα Ψαχνά.
Ο Ορέστης Μακρήςαπό τα Ψαχνά, πολέμησε στα Βρυσάκια και στη συνέχεια υπηρέτησε σαν πρωτοπαλλίκαρο του Νικόλαου Κριεζώτη, μέχρι το τέλος του αγώνα. Ηταν ένας από τους γενναίους μαχητές στη μάχη της Ακρόπολης.
Ο Χρήστος Κεραμιδάςαπό τα Ψαχνά. Πολέμησε κι αυτός υπό τις διαταγές του Γοβγιού στα Βρυσάκια και αργότερα τάχθηκε στο πλευρό του Κριεζώτη. Ο Κεραμιδάς σκοτώθηκε στην πολιορκημένη από τον Κιουταχή Ακρόπολη το 1827.
Ο Νικόλαος Δούδαληςαπό τα Ψαχνά. Πήρε από τους πρώτους, μέρος στην επανάσταση. Πολέμησε υπό τον Βερούση στη Βρωμούσα και τον Κοπανά. Ακολούθησε τον Γοβιό στα Βρυσάκια. Μετά τον θάνατο του Γοβιού, πολέμησε, όπως και τα περισσότερα παλικάρια στο πλευρό του Κριεζώτη σε όλες τις μάχες της Εύβοιας, Αττικής και Βοιωτίας.
Ο Ανέστης Δούδαληςαπό τα Ψαχνά. Πολέμησε στα Βρυσάκια με τον Γοβιό. Αργότερα στρατεύθηκε στον Κριεζώτη. Του χορηγήθηκε το υπ. Αριθμό 6529 χάλκινο Αριστείο Ανδρείας.
Ο Γεώργιος Μαρμαράς από την Καστέλλα. Ελαβε μέρος σε πολλές μάχες στην Εύβοια, Βοιωτία και Αττική, στην αρχή με τον Γοβιό και μετά με τον Κριεζώτη. Του απονεμηθηκε επίσης πολεμική διάκριση υπογεραμμένη από τον ίδιο τον Κριεζώτη, η οποία, κατά τις πηγές, φυλάσσεται στο Κοινοτικό Κατάστημα της Καστέλλλας. Ο ΛΟΦΟΣ" ΤΡΟΥΠΙΟ ΛΙΘΑΡΙ" ΟΠΟΥ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΙΧΑΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΙ ΚΑΝΟΝΙ ΥΠΟ ΤΗΝ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΑΞΙΟΥ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΘΕΟΔΩΡΟΥ ΜΠΟΥΦΗ.
ΟΑθανάσιος Μπενίσηςαπό τη Στενή. Του απονεμήθηκε επίσης, χάλκινο Αριστειο Ανδρείας. Από τη Στενή κατάγονταν και ο Κυριακής Σαλλιάρης που πολέμησε στα Βρυσάκια.
Ο Σύρος Μυστριώτης από το Μετόχι Δίρφυος. Πολέμησε στα Βρυσάκια με τον Γοβιό, αργότερα έπεσε μαχόμενος στη μάχη των Κήπων μαζί με τον οπλαρχηγο Τομαρά στον ίδιο προμαχώνα.
Από τη Χαλκίδα πολέμησαν στα Βρυσάκια
ΟΓεώργιος Αδάμ, ο Ανδρέας Αποστολίδης, ο Δημήτρης Καρυδάς, ο Θωμάς Δούλης, ο Αναγνώστης Κριτσάλης, ο Απόστολος Κωνσταντίνου, ο Μέντης Τόλιας, ο Νικολαος Μπέλλιος, ο Γιάννης Μασούρης, ο Δημήτρης Σιμιτζής και ο Νικόλαος Στάμου που άλεθε στάρι στους μύλους των Πολιτικών για λογαριασμό του φρουρίου της Χαλκίδας. Επισης στα Βρυσάκια πολέμησαν και τα αδέρφια Βασίλης και Κωστής Χατζηστάμου.Ο Κωστής μάλιστα σκοτώθηκε αργότερα στο Τρίκκερι στη μάχη του Κριεζώτη με τον Ζέρβα Πασά. Τέλος, από τη Χαλκίδα ήταν και οΧλιαχλιάς,που και αυτός σκοτώθηκε το 1827 κατά την είσοδο του Κριεζώτη στην Ακρόπολη.
Από τα Φύλλα πολέμησαν στα Βρυσάκια
Ο Μιχελής Κασάπης, τα αδέρφια Δημήτρης και Ζήσης Καραναστάσης, ο Βασίλης Κοροπίτσης, μετρέπεια ψυχογυιός του Κριεζώτη, ο Αντώνης Καραχάλιος από τον Αγιο Νικόλαο και ο Τάσος Ντεληγιώργης από το Αφράτι.
Από την Αγία Αννα πολέμησαν στα Βρυσάκια
Ο Μπολοβίνος, γενναίος αγωνιστής, που μάλιστα έσωσε πολλά γυναικόπαιδα στην Αγία Αννα και στο Μαντούδι, όταν αναχαίτισε αποτελεσματικά την πρόοδο των τουρκικών στρατευμάτων υπο τον Περκόφτσιαλη. Στα ονόματα που έλαβαν μέρος στη μάχη στα Βρυσάκια, μνημονευεται και ο Καπετάν Μιχάλης απο την Στροφυλιά, ο Γιάννης Καπόλος απο την Κοκκινομηλιά και ο Τσιλιμίγκος από το Αχλάδι. Ο Μουρούτσικοςαπό την Κερασιά,
Αλλά και ο κλήρος, έλαβε μέρος στη μάχη των Βρυσακίων με γενναία μάλιστα συμμετοχή και αντίσταση !
Στη μάχη των Βρυσακίων πρωτοστάτησε ο Ηγούμενος της Μονής Γερμανού Ωρολογίου Γεράσιμος Τσαντίλης.Τη συμμετοχή του στα Βρυσάκια και σε άλλες μάχες την πλήρωσε, όμως, ακριβά. Επειδή αυτός και οιΜοναχοί του συμμετείχαν,ρασοφόροι μεν αλλά με νύχια και με δόντια στηνστην επανάσταση, ο Ομέρ Μπέης της Καρύστου έκαψε και αφάνισε το Μοναστήρι !
Γενναίος όμως στα Βρυσάκια, μαχητής, που έφερε μάλιστα τον βαθμό του Λοχία, ήταν και ο παπά Αγγελήςαπό το Αργυρό. Ο Παπαγγελής πιάστηκε αργότερα απο τους Τούρκους και υπέστη μαρτυρικό θάνατο.
Αλλά στη μάχη των Βρυσακίων συμμετείχαν και επιστήμονες Διεθνούς Ακτινοβολίας, όπως ο Γεώργιος Κονίστριος, από τις Κονίστρες, όπου με υποτροφία από τους πλούσιους ομογενείς της Μολδοβλαχίας είχε σπουδάσει ιατρική και φιλοσοφία στο Ποτάβιο της Ιταλίας. Είαι σημαντική η συνεισφορά του Κονίστριου στην επανάσταση και ανόρθωση του Γένους.
Αυτά είναι μερικά από τα ονόματα των επωνύμων στη μάχη στα Βρυσάκια, που ο χρόνος δεν πρέπει να τα παρασύρει στη λήθη, αλλά χρέος μας είναι να τα αναδείξουμε. Ωστόσο, όπως προανέφερα τη λίστα των επωνύμων, ακολουθεί η μακρά λίστα των ανωνύμων, που ίδια τους πρέπει τιμή.
Βρυσάκια 15 Ιουλίου 1821- Βρυσάκια 15 Ιουλίου 2013
192 χρόνιααπό τότε. Ωστόσο, ο χρόνος κυλά τόσο γρήγορα, αστραπιαία, που ακόμη και τόσα χρόνια που πέρασαν θυμίζουν να ήταν κυριολεκτικά σαν χθες !
Η γενναιότητα των αγωνιστών στα Βρυσάκια πρέπει να μείνει ανεξίτηλη στη μνήμη μας. Οσοι θεωρούν ότι αποτελεί απλά μέρος της ιστορίας, χρήσιμο για ιστορικές και μόνο αναφορές, θα διαψευστούν. Γιατί και οι δικές μας γενιές και οι γενιές που έρχονται θα χρειαστεί να δώσουν αντίστοιχες μάχες, όπως στα Βρυσάκια, για να αναπνέουν και ζούν ελεύθερα ! Ποιός θα πίστευε ποτέ ότι μετά την απελευθέρωση της Τουρκοκρατίας, θα περνάγαμε στη φρικτή κατοχή ? Αμέτρητες οι σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας, κάθε γενιά πληρώνει και το δικό της τίμημα !! Αβέβαιο και τώρα το μέλλον, μεγάλες οι προκλήσεις !
Τιμή και Δόξα στους ήρωες και αγωνιστές των Βρυσακίων !!! Κερί στη μνήμη τους στον Αη Γιάννη στη Καστέλα που κηδεύτηκαν τα ακέφαλα κορμιά τους συγκλονίζοντας με το δημοτικό τραγούδι αυτή την τραγική θυσία !
Γιώργος Α. Γεωργίου, Βρυξέλλες Ιούιλος 2013. Πηγές
- Εσπερινό Γυμνάσιο Χαλκίδας
- htpp://arvanitis.eu
- htpp://tsoutsouneros.arvanitis.eu
- htpp://Wikipedia.org
- www.matia.gr
![]()
ΣΗΜΕΡΑ ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΑΠΕΡΙΤΗ ΜΑΡΜΑΡΙΝΗ ΠΛΑΚΑ ΘΥΜΙΖΕΙ ΟΤΙ ΚΑΠΟΙΟΙ ΗΡΩΕΣ ΕΧΥΣΑΝ ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ. ΕΥΤΥΧΩΣ ΠΟΥ ΤΟ 1970 ΣΚΕΦΤΗΚΑΝ ΝΑ ΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΟΥΝ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΑΣ.
" Σε αυτά τα χώματα πολέμησε και νίκησε τους Τούρκους και θυσιάστηκε ο γενναίος σταυραετός της Εύβοιας Καπετάν Αγγελής Γοβιός".
ΦΩΤΟ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ Β.Γ.Μ.
.webp)
.jpg)
